R.S.I. of de Muisarm.
Het laatste jaar wordt er veel geschreven en gesproken over de muisarm. Dit is een aandoening die veel meer voorkomt dan vroeger. Dit komt mede omdat we in ons werk meer gebruik zijn gaan maken van computers. Het is echter een aandoening die veroorzaakt wordt door het maken van repeterende bewegingen of door kort cyclische werkzaamheden. Naast beeldschermwerkers zijn er ook de volgende risico groepen: metaalbewerkers, kappers, monteurs, stratenmakers, verpakkingsmedewerkers en musici.
De volgende informatie is overgenomen uit een recent verschenen informatie pakket van de dienstenbond FNV.
De snelle groei van informatietechnologie heeft de werkomgeving totaal veranderd.
Veel mensen brengen een groot deel van hun tijd door voor een beeldscherm. Het biedt grote voordelen zoals meer overzicht en snellere verwerking van gegevens. Maar het werken met beeldschermen heeft ook een aantal risico's. Voor het werken met beeldschermen is een speciale inrichting van de werkplek en goede zithouding nodig.
Wanneer deze niet goed zijn kan dit leiden tot (chronische) gezondheidsklachten.
Het gevaar van beeldschermwerken: RSI.
Het is belangrijk dat u klachten aan de nek, schouders, armen, polsen en handen serieus neemt. Doordat u bij beeldschermwerk bepaalde spieren dag in dag uit op dezelfde manier belast, kunnen deze na verloop van tijd overbelast raken met klachten tot gevolg. Wanneer klachten langdurig aanhouden en niet meer verdwijnen wordt er gesproken van RSI.
RSI is een verzamelterm voor klachten aan vingers, handen, armen, schouders en nek, die ontstaan door het te vaak en te lang gebruiken van dezelfde spieren, zogenaamd repeterend werk. Voorbeelden hiervan zijn de tennisarm en het carpaal tunnel syndroom.
RSI is een afkorting van de officiële benaming Repetitive Strain Injury:
aandoening door herhaalde belasting.
Voordat klachten chronisch zijn geworden gaat het om RSI- gerelateerde klachten.
Waardoor ontstaat RSI.
De term RSI wil zeggen dat de oorzaak van deze aandoeningen uitsluitend in de herhaling (repetitie) ligt, maar voor beeldschermwerkers is dit niet zo simpel. Er zijn twee mogelijke oorzaken voor RSI aan te wijzen:
Een statische houding.
Door te weinig bewegen worden de spieren in de nek en schouders een beetje aangespannen. De doorbloeding neemt in de nek en schouders daardoor een beetje af. Afvalstoffen die in de spieren vrijkomen worden daardoor niet goed afgevoerd. Hierdoor ontstaan pijnklachten. Een natuurlijke reactie op pijn is een toename van de spierspanning, waardoor nog minder bewogen wordt en de doorbloeding nog meer wordt beperkt. Hierdoor ontstaat een negatieve spiraal.
Repeterende bewegingen.
Door steeds herhalende bewegingen (frequent muizen en aanslaan van toetsen) kan er wrijving ontstaan tussen spieren, pezen en botten, met name in de elleboog en pols. Wanneer dit lang aanhoudt kan dit pijn veroorzaken.
Deze chronische overbelasting kan zorgen voor een ontstekingsreactie bij de pezen, spieren of zenuwen. Normaal gesproken herstelt zo'n ontsteking snel, maar als de overbelasting steeds terugkeert, ontbreekt de tijd en de rust om volledig te herstellen.
De statische houding in de nek en schouders be nvloedt het functioneren van de structuren in de armen, polsen en vingers. Wanneer de spieren in de nek en schouders namelijk gespannen zijn beperkt dit de doorbloeding van de armen. Hier is juist een optimale doorbloeding nodig om van de repeterende bewegingen (van de vingers) goed te kunnen herstellen.
Vooral de combinatie van een statische houding en aanspanning van de nek en schouder-spieren zijn risico-factoren voor klachten.
Factoren die de kans op RSI-gerelateerde klachten vergroten.
Factoren die bijdragen aan een statische houding en aanspanning van de nek en schouder-spieren zijn:
Zithouding;
een goede, ontspannen zithouding en afwisseling daarvan is noodzakelijk om overbelasting van de spieren zo veel mogelijk te voorkomen
Werkplek;
voor een goede zithouding is een ergonomische ingerichte werkplek nodig die afgestemd is op uw lichaam
Werkdruk;
stress vergroot de spierspanning in de nek en schouders
Werktijden;
niet te lang werken met een beeldscherm en regelmatig pauzeren vermindert de belasting
Werktaken;
afwisseling tussen verschillende soorten taken is nodig om de psychische en fysieke belasting te verminderen.
Van RSI-relateerde klachten tot RSI.
Het is van groot belang dat wanneer u klachten heeft, deze vooral serieus neemt.
Onderneem snel actie en probeer de oorzaken van deze klachten op te sporen en op te heffen.
Globaal kunnen bij het ziektebeeld van RSI drie fasen worden onderscheiden:
Fase 1:
U krijgt last van pijn en vermoeidheid aan vingers, handen, polsen, armen, schouders of nek tijdens het werk, of na lang werken. Er is slechts sprake van plaatselijke vermoeidheid, krampverschijnselen of een doof gevoel. Deze klachten nemen snel af als u stopt met werken. Tijdens vrije tijd of 's nachts heeft u er geen noemenswaardige last van. U wordt ook in uw werk niet sterk gehinderd door deze klachten. U kan uw normale werkzaamheden uitvoeren.
Fase 2:
De pijn en vermoeidheid verdwijnt niet meer na het werk. Ook 's nachts kunt u last hebben van de overbelaste lichaamsdelen. In deze fase kunt u uw werk niet altijd meer goed uitvoeren. De lichaamsdelen kunnen gaan tintelen, slap worden, ge rriteerd raken en kracht verliezen.
Fase 3:
De symptomen zijn nu constant aanwezig, ook wanneer u rust. De slaap wordt er door bemoeilijkt. De pijn treedt ook op bij andere werkzaamheden. Er ontstaan zwellingen, veranderingen in de huidskleur en temperatuur en in de ledematen krijgt u een dood tintelend gevoel. In deze fase zou u zelfs geen licht werk meer kunnen verrichten en zou u ook moeite hebben met taken die niets met het werk te maken hebben, zoals het dragen van boodschappen.
Het is belangrijk dat u reeds in fase 1, de klachten serieus neemt en probeert deze op te heffen. Gebeurt dit niet, dan heeft u grote kans dat u langdurig uw werk niet meer kunt doen of nog erger dat de klachten
Oefeningen
Strek- en ontspanningsoefeningen stimuleren de bloeddoorstroming in de lichaamsdelen die bij beeldschermwerk worden belast. Het kan klachten en pijn voorkomen. Het is goed om elk uur even de spanning in de spieren te doorbreken. Hieronder worden een aantal oefeningen gegeven die u op uw werkplek kunt doen.
Belangrijke opmerkingen voordat u de oefeningen doet:
1. Zorg voor een goede zithouding als u deze oefeningen doet.
2. Doe de oefeningen altijd in uw eigen tempo.
3. Stop altijd wanneer u zich ongemakkelijk voelt.
4. Wanneer u al klachten heeft overleg dan met uw arts welke oefeningen geschikt zijn.
Het hoofd draaien
1. Zit rechtop, houd uw kin in en buig uw hoofd naar voren.
2. Draai dan uw hoofd naar links, vervolgens naar achteren, naar rechts en vervolgens weer naar voren.
3. Herhaal dit zes tot tien keer.
Schouders laten vallen
Deze oefening is vooral geschikt om de schouders te laten ontspannen.
1. Zit of sta rechtop.
2. Breng uw schouders naar de oren, houd dit dan een seconde vast en laat ze dan vallen.
3. Herhaal dit zes tot tien keer.
Schouders rollen
1. Breng uw schouders naar de oren, houd dit een seconde vast en laat de schouders vallen.
2. Maak vervolgens een zo groot mogelijke cirkel met uw schouders:
3. Breng uw schouders naar voren, breng ze vervolgens naar boven, naar achteren, naar beneden en weer naar voren.
4. Probeer de rest van het lichaam zo stil mogelijk te houden.
5. Herhaal dit zes tot tien keer.
Handen los schudden
Ontspan uw schouders, laat uw armen hangen en schud uw handen los voor ongeveer
20 seconden.
Gecombineerde oefening
1. Breng uw handen achter de nek, leun naar achteren, strek uw rug en breng de ellebogen naar achteren.
2. Strek ze kort en ontspan (door de ellebogen weer naar voren te brengen).
3. Herhaal dit vijf keer.
Ontspanning van de pols
1. Laat uw armen hangen.
2. Breng de bovenarmen naar boven.
3. Draai uw handen boven de pols in de ene richting en dan in de andere richting.
4. Doe dit vijf tot vijftien keer in elke richting.
5. Houd tijdens de oefening de ellebogen stil en maak grote ontspannen rondjes.
Verdere informatie is te verkrijgen bij de FNV Dienstenbond, Postbus 550, 3440 AN Woerden, 0348-487730.
Kees Kanters, huisarts.
volgende pagina
Terug naar inhoudsopgave